1. Thuyết tiến hóa tổng hợp
Sự ra đời của
thuyết tiến hóa tổng hợp
Thuyết tiến hóa hiện đại được hình thành vào những năm 40 của
thế kỷ XX; gọi là thuyết tiến hóa hiện đại vì nó kết hợp cơ chế tiến hóa bằng CLTN của học thuyết
Đacuyn với các thành tựu di truyền học và đặc biệt là di truyền học quần thể.
Các học thuyết
tiến hóa cổ điển
Học thuyết tiến hóa hiện đại xem quần thể
là đơn vị tiến hóa, gồm hai nội dung
là tiến hóa nhỏ và tiến hóa lớn
+ Tiến hóa nhỏ (tiến hóa vi mô): là sự tiến
hóa ở cấp độ loài, là quá trình làm biến đổi tần số các alen và thành phần
kiểu gen của quần thể (dưới tác động của các nhân tố tiến hóa), đến một lúc nào đó dẫn đến sự cách ly sinh sản của quần
thể đó với quần thể gốc thì loài mới xuất hiện.
Tiến hóa nhỏ diễn ra trong một không gian hẹp
(loài) và thời gian tương đối ngắn nên có thể kiểm chứng bằng thực nghiệm. Quá
trình tiến hóa nhỏ kết thúc khi loài
mới xuất hiện.
+ Tiến hóa lớn: (tiến hóa vĩ mô): là quá trình hình thành các nhóm phân loại trên
loài như Chi, bộ, họ, lớp, ngành… Tiến
hóa lớn được xem là hệ quả của tiến
hóa nhỏ, diễn ra theo cùng cơ chế, tuy nhiên tiến hóa nhỏ cũng có nét đặc thù không có ở tiến hóa lớn.
Tiến hóa lớn diễn ra trên một quy mô rộng lớn
và trong một thời gian lịch sử lâu dài làm xuất hiện các đơn vị trên loài. Sự
hình thành loài mới được xem là ranh giới giữa tiến hóa nhỏ và tiến hóa
lớn.
Đơn vị tiến hóa cơ sở
+ Quần thể
được xem là đơn vị tiến hóa cơ sở
(nghĩa là tổ chức nhỏ nhất của loài mà ở đó quá trình tiến hóa diễn ra) vì nó là đơn vị thực trong tự nhiên và là đơn vị
sinh sản của loài.
+ Quần thể
là đơn vị tiến hóa, có nghĩa là loài
mới được hình thành từ quần thể của loài cũ.
2. Thuyết tiến hóa trung tính (nghiên cứu tiến hóa ở cấp độ phân tử)
Cơ sở đề xuất
học thuyết:
+ Harris
(1970) trên 59 mẫu biến dị của phân tử hêmôglôbin trong máu người thì thấy có
43 mẫu đột biến không gây ảnh hưởng rõ rệt về mặt sinh lý đối với cơ thể, ít ra
là ở thể dị hợp.
+ Kimura
(1971) dựa trên những nghiên cứu về những biến đổi trong cấu trúc của các phân
tử prôtêin đã đề xuất quan niệm đại đa số các đột biến ở cấp độ phân tử là
trung tính.
Nội dung cơ
bản của học thuyết
+ Đại đa số các
đột biến ở cấp độ phân tử là trung tính.
+ Sự tiến hóa diễn ra bằng sự cũng cố ngẫu
nhiên các đột biến trung tính, không liên quan với tác động của chọn lọc tự
nhiên.
+ Theo tác
giả đó là nguyên lí cơ bản của sự tiến
hóa ở cấp độ phân tử; sự cũng cố ngẫu nhiên các đột biến trung tính tạo khả
năng cho sự tiến hóa ở cấp độ phân tử
diễn ra nhanh hơn.
Đánh giá học
thuyết
+ Loại đột
biến phân tử đã được di truyền học phân tử xác nhận (Ví dụ: Sự đa dạng trong cấu
trúc của các đại phân tử prôtêin, sự đa hình cân bằng trong quần thể).
+ Thuyết tiến hóa trung tính chỉ đề cập tới sự tiến hóa ở cấp phân tử và không cho rằng
mọi đột biến điều trung tính. Vì vậy, thuyết tiến hóa bằng các đột biến trung tính không phủ nhận mà chỉ bổ sung
cho thuyết tiến hóa bằng con đường
chọn lọc tự nhiên đào thải các đột biến có hại.
Đăng nhận xét